Ieper
Al een hele tijd wilde ik naar Ieper toe, in de Westhoek van Vlaanderen. Willem Vermandere zong al het prachtige lied over de duizend soldaten die allemaal een moeder en een vader hadden. Als je de oorlog wilt zien, dan moet je naar de Westhoek. Ik raad een ieder aan om dit lied even te beluisteren na het lezen van deze blog. De oorlog die in België de Grote Oorlog wordt genoemd, eindigde in 1918 en heeft de gehele Westhoek gesloopt.
Eigenlijk gebeurt nu hetzelfde in Oekraïne. Afgelopen zaterdag sprak ik in het Fletcher Hotel met gevluchte vrouwen en mannen die mijn kinderen hadden kunnen zijn. Een man vertelde mij dat hij nu Nederlands leert én Oekraïens, want hij wil geen Russisch meer spreken. Ze schieten mijn familie dood, schieten mijn stad kapot en komen mij bevrijden, zei hij tegen mij. Hij heeft bijna niets meer. Voorheen was hij pro-Russisch. Dat is nu over. Dat is een van de verhalen die ik te horen krijg. Ik kan alleen maar luisteren en meeleven, en dat is voldoende. Ik kreeg voor het eerst in mijn leven Oekraïense soep aangeboden door een van de vrouwen. Alle kleine kinderen gaven mij een boks.
In Ieper loopt het over van de toeristen uit Engeland, want de kanaaltunnel is maar honderd kilometer verderop. Met bussen tegelijk komen ze kijken naar de begraafplaatsen, waar hun familie ligt. In een poort gebouwd op de weg naar Menen (een stadje verderop) wordt elke dag de doden herdacht. We waren erbij. Deze ceremonie gaat zomer en winter door. Ik schat dat er toen wij er waren zo’n 200 mensen waren. In de winter nog altijd 30 tot en met 40 mensen, elke dag, al meer dan 100 jaar.
Ik sprak met een wat ouder Engels echtpaar. Haar opa was gesneuveld en niet teruggevonden. Haar man had twee oudooms verloren, dus deze mensen hadden veel mensen te herdenken. Tegenwoordig komen er ook Duitsers en Duitse schoolklassen naar Ieper om de geschiedenis te zien. In België hoort het bij het schoolprogramma van de basisschool om naar Ieper te gaan. Er waren ook heel veel middelbare scholen uit Engeland die met bussen tegelijk kwamen kijken. Het hoort er bij hen gewoon bij. Misschien is het ook een idee om de kampen Westerbork, Vught en Amersfoort standaard op te nemen in het lesprogramma op onze scholen.
In de Menenpoort staan alle namen van de militairen die ze niet hebben teruggevonden, en die poort staat helemaal vol. Ik zag mensen kijken en zoeken naar hun verloren familieleden. Het mooie van Ieper is dat alle graven gelijk zijn. De gewone soldaat heeft een wit kruis, maar dat hebben de officieren ook. Er is toerisme opgebouwd rondom de herdenking, maar het is niet het toerisme zoals in Valkenburg. Het heeft iets beklemmend, het gebeurt met respect en alles is in dienst van de vrede. Ieper noemt zich ook de Vredesstad. Je loopt in een stad, gebouwd op zijn middeleeuws, maar wel net honderd jaar oud. Er hangt een spandoek met ‘Ieper helpt Oekraïne’, want zij weten als geen ander wat oorlog teweegbrengt. Ik kan iedereen aanraden om Ieper te bezoeken. Dat geeft mij nog meer energie om mij in te zetten voor mensen die moeten vluchten door oorlog, waar ze ook vandaan komen. De chaos in Ter Apel is een schande voor Nederland.