Grote schoonmaak
Je ziet het de laatste jaren niet zo vaak meer: de grote schoonmaak in het voorjaar. Toen ik kind was, hoorde die erbij. Mijn ouders hadden een pensionbedrijf en in de voorjaarsvakantie was het prijs. Zomers en rond kerst waren er altijd gasten, maar in het voorjaar nog niet. Wij hadden het voorrecht om mee te helpen.
Mijn taak was mattenkloppen en daarbij gebruikten wij een klopstok. Dat is een ijzeren stok die bij ons in de boom zat met een buiging naar beneden in de grond. Je kon er lekker aan hangen en kunstjes in doen. Bij de grote schoonmaak gingen de kokosmatten en traplopers uit de hal op die klopstok. En dan was het kloppen geblazen; ik kan je verzekeren dat er veel stof uitkwam. Mijn moeder dweilde dan de hal, daarna nog één flinke kloppartij en dan konden de matten en lopers weer terug. De grootste ellende waren de lopers, want die moesten weer vastgemaakt worden aan de trap. Daar had je ijzeren roetjes voor. Die moest je dan een voor een aanbrengen.
Onze matrassen gingen naar het balkon en vervolgens mocht je daarna het bed weer opmaken. Toen ik wat ouder was, mocht ik stofzuigen; daar was ik niet zo enthousiast over. We hadden een slee-stofzuiger. Die had een keer kortsluiting gegeven, maar was allang weer gemaakt; toch had ik mijn zorgen. Mijn zus mocht meer doen, omdat ze een meisje was. Ik denk dat zij er niet altijd zo gelukkig mee was. Jongens kwamen er toch beter vanaf, maar ik weet van vriendjes dat daar thuis altijd een grote spanning heerste als die schoonmaak eraan kwam. Zij hadden natuurlijk geen pensionbedrijf, dus werden zij weggestuurd; het werk was stukken minder. Je kon al een tijdje zien dat die schoonmaak eraan kwam, want onze plaatselijke kruidenier had al zijn schoonmaakartikelen strategisch in zijn winkel geplaatst. Het was een vast ritueel voor een ieder in het dorp.
In een pensionbedrijf is er altijd werk. Mijn moeder was ziekelijk en als te druk werd in het pension, werd de schoolmeester gebeld en dan mocht mijn zus naar huis. Meisjes werden klaargestoomd voor het huishouden, want als jongen ging je naar de ambachtsschool en als meisje naar de huishoudschool. Mijn ouders stuurden mij naar de ULO en daar was de verhouding toch meer jongens dan meisjes. In sommige gezinnen was er gewoon geen discussie, of je nu goed kon leren of niet; je toekomst was bestempeld.
Ik zie deze tendens op een andere manier ook weer in onze huidige tijd, met een onderwaardering voor het mbo. Studeren aan het hbo is het doel. Sommige kinderen halen gewoon geen hbo en zouden beter af zijn op het mbo. Door al die testen gaat het lang niet altijd goed. Het gaat erom dat ouders verantwoordelijk zijn voor hun kinderen, maar dan moet er wel goed gekeken worden naar waar het kind gelukkig van wordt. Van de grote schoonmaak ben ik in ieder geval niet slechter geworden, maar dat mijn zus meer de klos was, was niet eerlijk.